کاہان ءِ کلات ءُ بلوچ گہگیری |ایسُپ بلوچ

‎کاہان ءِ کلات ءُ بلوچ گہگیری
‎ایسپ بلوچ
‎دلگوش; اے نبشتانک چارلس رینالڈ ولیمز ءِ کتاب ڈیفنس آف کاہان ءِ سرءَ چمشانکے
‎پجّار
‎ڈیفنس آف کاہان چارلس رینالڈ ولیمز ءَ نبشتہ کتگ ءُ شاہ محمد مری ءَ اردو ءَ ترّینتگ۔ ڈیفنس آف کاہان ءِ بندات ھما وھد ءَ  بیت کہ زورگر ایں انگریز لشکر کاہان ءَ کئیت ءُ کاہان ءِ کلات ءِ سرا کبزہ کنت۔ بلوچ زورگپتی ءَ نہ من انت ءُ جتائیں دروشم ءَ گہگیری کن اَنت ءُ انگریز لشکر ءِ سرا اُرش کن انت۔ پہ زورگر ءَ کاہان ءُ بلوچستان ءِ موسم ھم گران بنت۔انگریز  لشکر ءِ بازیں مردم مریت،باز نادراہ بیت۔ لشکر  ورد ءُ وراک ءِ سپلائی ءِ جیڑہ دیمپان بیت ،  گڈسر ءَ لشکر گوں بلوچاں معاہدہ کن انت ءُ بلوچ وتی سوگند ءِ پاسداری ءَ کن انت ءُ ایشاں کاہان ءَ چہ درکپگ ءِ موہ دیئنت۔ 93 تاکبند ءِ اے کتابک یک سرگوستے۔ نبشتہ کار ولیمز ءِ برات اوں ھمے جنگ ءَ ھوار بوتگ ءُ لشکرءِ سروکی کیپٹن لیوس براؤن ءَ کتگ۔
‎اے جنگ ءِ تہ ءَ انگریز لشکر بلوچانی گوریلا جنگی رھبند یا چیر جنگی رھبنداں چہ باز سانمند بنت۔  پہ درور بلوچ برے دو اسپ سوارءِ دروشم ءَ زورگپتیں کلاتے نزّیک ءَ کئیت ءُ اُرش کنت،برے لشکری دروشم ءَ کئیت،برے آپ بنداں سنگر جوڑ کنت۔  بلوچ ءِ سوبمندی ھمسنّتی ءِ چیدگ بیت کہ کاہان ءِ مردم یکجاہی ءَ زورگر ءَ را پروش دیگ ءِ جھد ءَ کن اَنت۔
 
‎پژدر
‎اوّلی افغان اینگلو جنگ ءَ 1838 ءَ برتانیہ اوگانستان ءِ سرا اُرش کنت۔ ایشی ءِ پشتی مکسد سوویت یونین ءِ نزور کنگ بیت۔ بندات ءَ اے اوگانستان ءِ امیر دوست مھمد بارکزئی ءِ ھلاپ ءَ،آئی ءِ بادشاہی  ءِ ھلاسی ءَ جہد کن انت۔ دوست مھمد ءِ ھلاپ ءَ انگریز ءِ وتی مردمے شاہ شجاع آرگ بیت۔ ایشانی بنداتی جھد پہ شاہ شجاع ءَ مھلوک ءِ بروسہ بیت۔ دوست مھمد ءِ گوما سر الیگزنڈر برانز گِند ءُ نند  کنت۔ ایشانی ھیال بیت کہ دوست مھمد سوویت یونین ءِ مردمے۔
‎کتاب ءِ نبشتہ کار گُشیت کہ شاہ شجاع ءِ آرگ جیڑہ ءِ نہ ات بلے آئی ءِ بادشاہی  ءِ دارگ جیڑہ  یے  ات۔ شاہ شجاع ءِ آرگ ءَ پد لس مھلوک ءِ میان ءَ اڑ ءُ کُڑ ودی بنتءُ اوگانستان ءَ سول وار بندات بیت ءُ الیگزنڈر برنز کُشگ بیت۔ دوست مھمد ءِ مردم برتانیہ ءِ سفیر سر ولیم میکناٹن ءَ کُشنت۔ برتانیہ ءِ لشکر نزور بوان بیت۔ اوگانستان ءَ برتانیہ ءِ ھلاپ ءَ اوگام چست بیت۔ مارچ 1940 ءَ سر جان کین برتانیہ ءَ واتر کنت ءُ حکم دنت کہ برتانیہ ءِ لشکر کاہان ءِ سرا اُرش بہ کنت۔ کاہان، اوگانستان ءِ تہ ءَ برتانیہ ءِ زورگری ءِ دارگ ءِ ھاترءَ  یک سنگرے اَت۔
 
‎کاہان ءَ بلوچ گھگیری ءِ کِسہ
‎11 مئی ءَ انگریز لشکر چار انگریز کماندارانی سروکی ءَ کاہان ءِ کلات ءَ سر بیت۔ کماندارانی تہ ءَ کیپٹن لیوس براؤن،بمبئی رجمنٹ ءِ وال پول کلارک ،بمبئی آرٹلری ءِ لیفٹیننٹ ارسکائن ءُ چارمی سروگان میڈیکل افسر ڈاکٹر گلاس اَت۔ کاہان ءَ آیگ ءَ چہ ھشیمیں زِہ آں اے ادارُکی گوست نہ بنت تہ اے وتی بازیں ورد ءُ وراکے چگل دئینت۔ کاہان ءِ سرءَ زورگر بوگ ءَ پد پنجاہ گونی دان واتر کارنت ءُ پشکپتگیں داناں بلوچ آس دئینت یا وت کارمرز کن انت۔ اے بندات ءَ کاہان ءِ کلات ءَ نوک جوڑ کنگ ءُ وتی پانگساں مھکم کنگ ءِ سرءَکار کن اَنت بلے بلوچانی گھگیری ماں بنداتی روچ ءَ چہ بنا بیت۔ کتاب ءِ تاکدیم 36 ءَ نبشتہ انت ”12 مئی ءَ مئے لشکری کارمندے بے سلاہ ءَ پانگس ءَ شر کنگ ءَ بیت کہ بلوچ کاینت ءُ سر اِش سِند انت“۔
‎لشکر ءِ یک پارٹی یے 16 مئی ءَ لیفٹیننٹ کلارک ءِ سروکی ءَ پہ اوگانستان ءِ واتری ءَ در کپیت تہ پہ ایشانی سیکورٹی ءَ پنچ سوبیدار گوں ھشتاد سپائیگاں روان دیگ بیت، درّہِ نفسک ءَ کلارک راہ ءِ ساپی ءَ گندیت تہ سوبیدار پارٹی ءَ واپس کلات ءَ دیم دنت ءُ وت گوں ھشتر ءُ نپراں جنزان کنت۔ بلوچ، سوبیدار ءِ کاروان ءِ سرءَ اُرش کن اَنت ءُ توامیں کارمنداں کُش اَنت۔ گُشگ بیت اے میڑ ءَ دو ھزار بلوچ بھر زوریت۔ 21 مئی ءَ لیفٹنٹ وارڈن ءِ کاسدے راہ دیگ ءَ گوں ھال کئیت کہ کلارک گوں ھمراھاں کوہِ ساڑتاف ءَ کُشگ بوتگ۔ اے جنگ ءَ بس یک ھولدارے ءُ یازدہ ھندی لشکری کارمند رکّیت۔
‎پہ زورگر ءَ تھنا کاہان ءُ اُودءِ  جاھمنندیں بلوچ ترسناک نہ اِت اَنت بگندے کاہان ءِ آپ ءُ موسمی جاور ہم  پہ انگریز ءَ وبائے اِت اَنت۔ بنداتی پانزدہ گنٹہ ءِ تہ ءَ ایشانی یک نپرے موسم ءُ آپ ءِ سوب ءَ بیمار بیت۔ ایشاں روچے یک جاھے چاتے جت کہ بلکیں آپ وشتر بہ بیت۔ کلات ءَ گِستا اے بلوچانی تُرس ءَ آپ ءِ شوھاز ءَ شت نہ بوتگ اِت اَنت۔
‎وھدے پہ ایشاں سکھر ءَ چہ راشن اتک نہ کنت تہ کوئٹہ ءَ انگریز کماندار کیپٹن بین گُشگ بیت کہ تو کاکڑ (پٹان) ٹک ءِ گوما رھوت بہ کن بلکیں اے راشن کاہان ءَ سر کن َانت۔کاکڑ، مری بلوچانی ھاسیں دژمن بنت ءُ انگریز موہ کنت کہ بلکیں بلوچ ءِ دژمن،مئے دوست بہ بیت بلے کاکڑ انگریز ءِ کارمندی ءَ جاڑیگ نہ بنت۔ ایشانی ورد ءُ وراکءِ  جیڑہ ودّان ودّان ءَ گیش بوان بیت داں  اے ہیبت خان (ھندی معتبر ءُ مالدارے) ءِ گور ءَ پس زورگ ءِ جھد کن اَنت،بازیں گُشگ ءَ پد ہم ہیبت خان انگریز ءَ پس نہ دنت،اردیں شپانکانی رمگ کلات ءِ نزّیک ءَ آیان بیت تہ انگریز یکروچے سِلاہ ءِ زور ءَ رمگ ءَ دُزّی کن انت۔ دزّی کتگیں رمگ ءِ تہ ءَ کساس 300 میش ءُ 57 پس بنت۔ مالدار ہیبت خان ایشانی پچگرگ ءَ کئیت بلے انگریز واپس اِش نہ کنت،ہیبت خان ھمے میان ءَ ھندی سرپرستانی کلوھاں اوں کلات ءَ کاریت، کہ سردار دودا خان ءَ گشتگ  اگاں شما کلات ءَ یل کن اِت تہ ما داں کلات ءَ جھل،پٹّ ءُ میداناں تئی لشکر ءَ وتی ذمہ داری ءَ گوازینیں ءُ اے کلوہ ءَ ھم کاریت کہ کلات ءِ گوریچان ءُ زرباری کوہ ءِ دامن ءَ سئے ھزار بلوچ یکجاہ انت ءُ اے وتی زمین ءِ شرپ ءَ رکّینگ ءِ ھاترءَ کُشگ ءُ مِرگ ءَ جاڑی اَنت۔ ایشانی شور اِنت کہ اگاں نفسک ءُ کلات ءِ برز ءُ گورچانی کوہ ءَ چہ دژمن ءِ سرءَ اُرش کنگ نہ بوت داں  اے حاجی کلات بارکھان ءَ رونت ءُ گڈّی ساہ ءَ جنگ کن اَنت۔ اردیں بازیں گشگ ءَ پد ہم  ہیبت خان ءِ رمگ ءَ انگریز واپس نہ کنت داں  یکروچے ہیبت خان ترند پیش کپیت ءُ کلات ءِ سرا اُرش کنگ ءِ بیھار ءَ دنت ءُ واتر بیت۔
‎12 اگست ءَ پہ کاہان ءِ کلات ءَ محصوریں انگریز لشکر ءِ کمک ءَ سکھر ءِ بنجل ءَ چہ کساس 600 ءَ گیش لشکری کارمند گوں ھزاراں اُشتراں دیم پہ کاہان ءَ رھادگ کنگ بنت۔ کاروان پلیجی ءَ آیگ ءَ پد 29 رمس ءَ ساڑت آف ءِ کوہ ءَ سر بیت۔ ساڑت آف ءَ اے لشکر پدا بلوچ گھگیری ءِ دیمپان بیت،گیشتریں کارمند کُشگ بنت،ورد ءُ وراک برگ بنت ءُ پشکپتگیں لشکر سکھر بنجل ءَ واتر کنت۔ ھمے لشکر ءَ ھواریں دو کمپنی ءِ کماندار ایڈورڈ فیننگ ءَ کاہان ءَ چہ بے سوبیں واتری ءَ پد 25 ستمبر 1840 ءَ،سکھر کیمپ ءَ چہ وتی پِت ءِ نام ءَ نمدی ءِ نبشتہ کتگ ءُ جنگ ءِ کسّہ آؤرتگ انت۔ فیننگ نبشتہ کنت کہ ساڑت آف ءِ کوہ ءَ ما لیفٹیننٹ کلارک ءُ سنگتانی کانپول دیستگ انت کہ آ کاہان ءِ واتری ءَ ھمے ٹِکّ ءَ گُشگ بوتگ ات انت۔ ساڑت آف ءِ زہ ءَ پہ گرانی درکپگ ءُ اُوشتر ءُ بمبانی ایرگیجگ ءَ اردیں ما ھما جاگہءَ سر بوتگیں کہ راہ پہ کاہان ءَ گشّیت تہ ما سلاہ بندیں بلوچ مزنیں کساسے ءَ دیستگ انت۔ ھور بوھگ ءَ ابید ھم آپ ما نہ دیستگ،مئے منصوبہ اِش ات کہ اگاں درّہ ءِ سرا کبزہ کت نہ کت تہ ما گوں دلوتاں ھوار تُنّ ءَ مرنت۔ درّہ ءِ سرا کبزہ ءِ ھاترا ما لشکر ٹھینت،زہ گپتاں جنگ بندات کت تہ آسر ءَ مئے سینزدہ سروگان ءِ تہ ءَ پنچ سروگان ءُ کساس 190 کارمند پشت کپت باکی کلّ دژمن ءِ تیر ءَ کُشت انت یا وَ تُنّ ءَ مرتاں۔  ما بے سوب بوت انت ءُ پلیجی ءَ واتر کت،پلیجی ءَ سر بوھگ ءَ چہ کپٹن آینگٹن دمبرگ ءِ سوب ءَ مُرت۔ پلیجی ءَ چہ ما واتر سکھر ءَ شُت انت۔
‎انگریز لشکر ءِ ھندی کارمند شیربیگ بگٹی کاہان کلات ءَ کئیت ءُ ھال دنت کہ ساڑت آف ءِ جنگ ءَ شمے لشکر ءَ پروش وارتگ۔ ہیبت خان گوں چُکّ ءَ ھمے جنگ ءَ نمیران بوتگ (نبشتہ کار نبشتہ کنت)۔
‎17 ستمبر ءِ شپے ادار 12 ءَ ماں سکھر بنجل ءَ چہ سرکاری قاصدے کاہان ءِ کلات ءَ کئیت ءُ کیپٹن لیوس براؤن ءَ پرچی ءِ دنت،پرچی ءِ تہ ءَ سکھر بنجل ءِ مزن کماندار برگیڈئیر میجر جے۔ براؤن ءِ حکم نامہ،ہدایت نامہ ءُ ھال ھوار اتنت۔ گشگ بوتگ ات کہ مئے کمّکی لشکر شمارا سر بوت نہ بوتگ کہ بلوچاں پیسرا اُرش کتگ ءُ مئے لشکر تاوان بار کتگ،اُشتر ءُ ورد ءُ وراک برتگ انت،نوں مئے گور ءَ ھچ پشت نہ کپتگ، پہ دیم دئیگ ءَ راشن اوں نیست،ما کاچاک ایں۔ نوں مزن کماندارانی ھگم انت کہ تئو ( کاہان کلات ءِ کماندار) تھنا یل کنگ ببے، ما تئی ءُ ھمراھانی کربانی آں فراموش نہ بئیں بلے ھچ کت نہ کنیں۔  من زاناں ترا راشن اوں نیست پمشکہ اے پیسلہ تئی انت کہ تئو شپ ءَ نائیٹ مارچ ءَ وتا کشّ اِت یا بلوچانی گوما معاہدہ ءِ کن اِت، تو وتی پیسلہ ءَ آزات ئے“۔
‎ھندی کارمند بنجل ءَ واتر کنت ءُ ھال دنت کہ سردار دودا ءَ گشتگ اگاں انگریز کلات ءَ یل کنت تہ ما ایشانی گوما ھرچ وڈیں معاہدہ کت کن ایں۔ چشکہ انگریز سک بےوار بیت،راشن اِش ھلاس بنت،سنگت ءُ ھمراہ اِش نگیگ بنت تہ انگریز کماندار لیوس براؤن،شیر بیگ ءَ کلوہ دنت کہ اگاں سردار دودا مارا کلات ءَ چہ درکپگ ءُ داں کہ میدانی علاقہ ءَ گوَزگ ءِ موہ دنت ءُ بلوچ مارا ھچ وڑیں تاوان نہ دیئنت تہ ما معاہدہ ءِ واستہ ساڑی آں۔
‎24 ستمبر ءَ بلوچ سردار یکجاہ بنت ءُ قرآن شریف ءِ سرا سوگند زوراں ءُ گشاں اگاں سئے روچ ءِ تہ ءَ کیپٹن براؤن کاہان ءِ کلات ءَ یل کنت داں  آئی ءَ ھچ پئیمیں تاوان دئیگ نہ بیت۔ 25 ستمبر ءَ براؤن بلوچانی شرطاں منّیت ءُ 28 ستمبر ءَ انگریز لشکر کلات ءَ یل کنت ءُ واتر بیت۔ اے واتری ھلو ھالو نہ بوت۔ اگاں بلوچ گھگیری مہ بوتیں تہ بلکیں آسر اے نہ ات،چشکہ نبشتہ کار نبشتہ کنت کہ روگ ءِ وھدءَ مئے پشکپتگیں اُشتر دہ بوتگ انت ءُ کل 40 سپاہی مئے نادراہ بوتگ،ایشانی برگ ءِ ھاترا مارا بیست اُشتر پکار بوتگ“۔ انگریز لشکر باز تاوان بار بوتگ ءُ روگ ءِ وھدا وتی بازیں چیز پمشکہ دور اش داتگ انت کہ اولاک اِش کمّ بوتگ انت۔
 
‎آسر
‎اے پہ بلوچ ءَ یک جنگے ءِ کسّہ نہ انت بگندے بلوچ گھگیری ءِ ابدمانیں کسّھے،ھما گھگیری کہ آئی ءَ را بلوچ وتی میراث سرپد بیت۔ لگتمال ءُ نزوریں راجے ءَ وتی زمین ءِ پھازگ ءِ ھاترءَ، زردار ءُ طاقتوریں لشکرے ءَ را انچو بے وس کت کہ آ وت بلوچ ءِ زمین ءَ یل کنت۔ اے سرگوست بلوچءِ دو چیز پدّر کنت۔
‎1) راجدوستی
‎2) بلوچ دودمان
‎نبشتہ کار نبشتہ کنت کہ وھدے سردار دودا خان ءِ گُھارزتک گامنڑ خان مزاکرات ءِ ھاترا کئیت داں  مارا گش ایت ” ما درہِ نفسک ءَ تھنا وتی زمین ءُ مردمانی پھازگ ءَ جنگ کتگ ءُ جنگ ءَ پد ما شمے یکّ مردمے ھم بے گناہ ءَ نہ کُشتگ“۔ اے گپّ بلوچ ءِ راجدوستی ءَ پدّر کنت کہ بلوچ ءَ پہ زمین ءِ ھاترا ھمک جاورھالاں جنگ کتگ۔ بلوچ راجدوستی دگنیا ءِ نوکیں راجدوستی ءُ نوکیں لیکہ ءَ بندوک نہ اِنت بگندے بلوچ ءِ راجدوستی بلوچ ءِ ھوناں ھوار اِنت کہ مئے رَگ رَگ ءَ تچ ایت۔
‎انگریز دپتر زانت ءُ جاسوس وھدے بلوچستان ءَ کاینت،بلوچ ءِ دپتر ءَ نویس انت داں  باز براں اے بلوچاں بے دود ءُ وحشی ایں مردم گوش انت بلے ڈیفنس آف کاہان ءِ تہ ءَ نبشتہ کار وت گوش ایت کہ گامنڑ خان مئے گوما مزاکرات ءَ نندیت داں  مارا تُشے ھم سما نہ بیت کہ اے مئے دژمن انت ءُ پنچ ماہ ءَ گوں ما جنگ اِش کتگ ءُ مارا پروش اِش داتگ۔ چدومستریں گپ اِش بیت کہ بلوچ انگریزاں وت بر اَنت ءُ گاٹ دیان ءَ چہ کاہان ءَ کش اَنت داں راہ ءَ آہاں کس ہچ مہ کنت۔ 
‎کاہان ءَ واتری ءَ پدا نبشتہ کار نویس ایت کہ بلوچاں چہ مہذب ءُ  دودائیں ، شرپدار ءُ شائستہ تریں انسان ما نہ دیستگ۔ وتی سوگند ءَ دمانے ھم پد کنز نہ بوت انت ءُ سوگند ءَ پد مئے انچیں سنگت بوت انت پورا ما دژمن نہ بوتگ اِتیں ءُ پورا ما یکّے،دومی ءِ ھلاپ ءَ جنگ نہ کتگ ات“۔

بلوچ اسٹونٹس ایکشن کمیٹی