یورپی زرداری نظام ءُ ھندوستان

یورپی زرداری نظام ءُ ھندوستان

نبشتہ کار: ایسُپ بلوچ

بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی

فیوڈل ازم (جاگیردای نظام) انسانی دیمروئی ءِ اوّلی بنھشت انت کہ اِیدءَ چہ بنی آدم دھکان کاری ءُ مالداری کنگ بندات کنت۔جاگیرداری نظام ءِ اندر ءَ اردیں میسو پوٹیمیا ءَ کسان کسانیں ریاست ءُ سلطنت اڈ بوان بیت تہ ھمِدءَ چہ انسان تبکانی تہءَ بھر ءُ بانگ بُوان بیت۔ زمیندار ءُ دھکان کارانی محنت ءَ چہ نواب ءُ جاگیر زردار بوان بنت۔
نواب ءُ مزنیں زمیندارانی تاگت انچو گیش بیت کہ دھکان کار ءُ ایندگہ مزّوراں دھکان کاری ءَ ابید دگہ کار کنگ ءُ شھراں آباد بوھگءِ ھچ موکل دئیگ نہ بیتگ،ایشاناں وتی پِت ءُ پیرکی روزگار بزاں دھکان کاری کنگ پرماھگ بوتگ۔ دھکان کاراں وتی مزّوری ءِ سئے داں چار ھِک زرّ نواب آں دئیگ کپتگ، نواب آں دھکان کار پہ زور بیگار اوں کتگ انت ءُ بے زرّ ءَ کار گِپتگ انت۔ گُوک،دان ءُ ننگار دھکانانی وتی بوتگ انت بلے ایشانی سرءَ محصولات انچو باز بوتگ انت کہ اِیلا ءُ بلا وتی چُکّانی واستہ دو وھدءِ نگن ءِ بندوبست اِش کت کتگ۔
اے زمانگ ءَ کوچگ ءُ نوک اڈ داتگیں ریاست آں لھتیں دستکار،موچی ءُ اُستہ کار اوں بوتگ،ایشاں دو وھدءِ نان ءِ بدل ءَ مردمانی کار کتگ انت۔

یورپ ءِ اندر ءَ فیوڈل ازم ءِ دومی تاگت رومن کلیسا بوتگ کہ آھاں عیسائی نیکراہ وتی نپانی پلّامرزی ءَ کارمرز کتگ،ایشاں عیسائی نیکراہ وتی ریاست یا سلطنت ءِ سرکاری نیکراہ نامینتگ،چریشی ءَ چہ رومن کلیسا یک سیاسی تاگتے اوں جوڈ بوتگ۔ رومن کلیسا ءِ گُور ءَ اٹلی ءَ ابید یورپ ءِ دگہ علاقہ آں ھزاراں ایکڑ زمین بوتگ ءُ اے یورپ ءِ مستریں زمیندار بوتگ۔ اے زمینانی سرا ایشاں ھچ پئیم ایں ٹیکس یا واجبات پِر نہ بوتگ بلکیں رومن کلیسہ ءِ دھکان کار پادری آنی بے زر گلام نامینگ بوتگ انت ءُ مزنیں زمیندار ءُ نواباں اوں وتی کمائی ءِ دہ درسد رومن کلیسا ءَ داتگ۔ ھمَدءَ چہ انسان پادری،نواب،زمیندار ءُ دھکان کارانی نام ءَ تبکانی تہءَ بھر ءُ بانگ بُوان بوتگ۔
واجہ کارل مارکس ءِ ھیال انت کہ ” اردیں یک زردارے ءِ دستءِ چیر ءَ باز مزّور یکجاہ بوتگ ءُ وتی قوتِ محنت ءَ بازار ءَ بھا بہوکیں چیز فیکٹری ءِ تہءَ اڈ کنگ بندات کتگ تہ ھمِدءَ چہ زرداری نظام بندات بوتگ“۔
بزانکہ زرداری نظام ھما معاشی نظام انت کہ باز مزّور کارگس ئے ءِ اندر ءَ ھر ھما چیز ءَ اڈ کنت کہ آ بازار ءَ بھا بیت ءُ زردار ءَ نپ ءُ سیت دنت۔
ھمے پئیمیں معاشی ءُ چاگردی رھبند ءِ بندات ماں سینزدھمی ءُ چاردھمی کرن ءَ ماں اٹلی ءَ بوتگ۔
اٹلی ءِ صنعت آں ”صلیبی جنگ” (مسلمان ءُ عیسائیانی میان ءَ جنگ) ءِ وھد ءَ باز دیمروئی کتگ۔ جنگِ صلیبیہ ءِ ظاہری مکسد بیت المقدس ءَ چہ مسلماناں آزاد کنگ بوتگ بلے تھی مکسد کاروباری بوتگ، بزانکہ شام،لبنان ءُ فلسطین ءِ زِر ءِ سرءَ کبزہ کنگ ءُ اے شھرانی کاروبار ءَ وتی دست ءَ کنگ۔ اے جنگ ءَ مسلمان ءُ عیسائی لشکراں وت ماں وت ءَ جنگ کُتگ ءُ اٹلی ءِ زردار آں قصریہ،عقرا،سدون ءُ طاھر ءِ کاروبار ءِ سرا کبزہ کُتگ۔ آسر چوش بوتگ کہ طرابلس، طائر ءِ ریشمی پوشاکانی صنعت ءُ شام ءِ شیشہ سازی ءُ اسلحہ سازی صنعت ایشانی کبزہ ءَ اتکگ انت۔
اردیں یورپ ءِ دگہ ریاستانی جاگیرداراں اٹلی ءِ زردار سیر بوھگ ءُ مالدار بوھگ ءَ گِندنت تہ اے اوں وتی راہ ءَ مٹ کن انت ءُ زرداری نظام ءِ نیمگ ءَ آیان بنت۔
چوشکہ ہالینڈ ءَ ”پَژم“ءِ فیکٹری پچ کنگ بیت۔ نواب ءُ جاگیردار وتی ڈگاراں چہ دھکان کاراں گلّیناں ءُ بازیں کساس ءَ مِیش دارنت ءُ ایشانی پژم آں ہالینڈ ءِ فیکٹری آں روان دئینت۔ لکّانی کساس ءَ دھکانکار نگن ءِ شوھاز ءَ دیم پہ شھراں رھادگ بنت ءُ روزگار ءِ واستہ تچ ءُ تاگ بندات کن انت۔ ایشانی کِرّ ءَ وتی قوتِ محنت ءَ ابید دگہ ھچ نہ بیت، ناں زر نئیکہ دگہ چشیں اُوزار۔ زردار ایشاں چہ موہ چِست کن انت ءُ ایشاں وتی فیکٹریانی تھءَ مزّوری ءِ کار دیئنت۔
زرداری نظام ءَ چہ مزّوراں اے نپ الم رسیت کہ اے مزّور ءَ چہ “آزات مزّور“ بنت، بزانکہ ایشانی سرءَ زورانسری بیگاری ءُ ڈگارانی سر ءِ ٹیکس دئیگے جنجال ھلاس بیت بلے پدا اوں اے فیکٹریانی تہءَ کم مزّوری ءَ چہ باز کار گِرگ بنت۔
شانزدھمی ءُ ھپدھمی کرن ءَ برتانیہ چات جنی (کان کنی )ءُ شیشہ سازی ءِ مستریں کارجاہ جوڈ بیت۔ زرداری نظام ءَ چہ گیشتر نپّ گندگ ءَ پد ایدگہ مُلکاں ہم کمپنی پچ کنان کن اَنت کہ ایشانی تہءَ ایسٹ انڈیا کمپنی شانزدھمی کرن ءَ پچ کنگ بیت۔ ایسٹ انڈیا کمپنی ءَ ابید ایدمگ آں برتانیہ یا یورپے دگہ مُلکاں دگہ کمپنی نہ بوتگ پمشکہ ایشاں ایسٹ انڈیا کمپنی ءَ چہ سری لنکا ءُ جاوا ءَ وتی کاروبار ءِ تھا دیمروئی آران کتگ۔
ایسٹ انڈیا کمپنی ءِ نوک اڈ دئیگ ءِ زمانگ ءَ برتانیہ ءِ مستریں صنعت تھنا ”مینوفیکچرینگ“بیت بلے اردیں ایسٹ انڈیا کمپنی پچ بیت تہ اے 1787 ءَ ھندوستان ءِ دمگ اڑیسہ،بہار ءُ بنگال ءَ چہ کرپاس ءِ کِشگ ءُ ایشانی پُکّی آں برتانیہ ءَ روان دئیگ بندات کن انت۔ اے کار کنگ ءِ واستہ اے زرباری امریکہ ءَ وتی نوآبادیات ءَ چہ ءُ افریقہ ءِ نیگرو گُلاماں پہ زور ھندوستان ءَ کارنت ءُ کار گِرنت۔
اے وھد ءُ زمانگاں زرداری نظام یکشل ترند بوان بیت ءُ بازیں جاگہاں جاگیردار کِشت ءُ کشاری یل کن انت ءُ زرداری نظام ءِ نیمگ ءَ آیان بنت۔ بلے جیڑہ اش بیت کہ سیاسی تاگت انگت جاگیردارانی دست ءَ بیت۔ شانزدھی کرن ءِ بنداتی دھِک آں برتانیہ ءِ زردار ءُ جاگیردار بادشاہ جمیز (اوّلی) ءِ میان ءَ سیاسی تاگتے جنگ بندات بیت۔ زردار لوٹ انت کہ سیاسی تاگت مئے دست ءَ بئیت بلے جیمز (اوّلی) تاگت ءَ یل کنگ ءَ رازی نہ بیت تہ اے سُرپُر داں 1649 ءَ ھلاس بنت کہ برتانیہ ءِ زردار جیمز (اوّلی) ءِ سر ءَ گُڈّنت انت ءُ سیاسی تاگت ءَ وتی دست ءَ کن انت۔ تاگت رسگ ءَ پد برتانیہ ءِ نواب پہ مدامی زردارانی دستءِ چیر ءَ کاینت۔
اے گِس جنگی (خانہ جنگی) ءَ پوریاگر ءُ گلام اوں ھوار بنت۔ اے جنگ ءَ البت ایشاں ھچ زِیاتیں نپ نہ رسیت بس اے گھگیری کنگءِ رِپک ءَ سرپد بنت۔ ایشی ءِ یک درورے پیرس کمیون ءِ شکل ءَ ھپدھمی صدی ءَ پرانس ءَ دیم ءَ کئیت کہ پوریاگر زردار بادشاہ نپولین ءَ گوں جنگ کن انت ءُ تاگت ءَ وتی دست ءَ کن انت،داں دو ماہ ءَ پوریاگر ءُ مزّور پیرس ءِ سرا وت واجھی کن انت۔
ھژدھمی صدی ءَ ایسٹ انڈیا کمپنی مزنیں تاگتے ءِ دروشم ءَ دیمءَ کئیت۔ 1833 ھندوستان ءِ کانود ءِ رِد ءَ ایسٹ انڈیا کمپنی ءِ مُدّت داں 1853 ءَ ھلاس بیت۔ اے بیست ایں سالاں ایسٹ کمپنی ءَ سندھ،پنجاب ءُ سرحد (پختونخواہ) ءِ سرءَ ناجائز کبزہ کنانءَ وتی کبزہ ءَ شاھگان کتگ ات۔ نوکیں مُدّت دئیگ ءِ واستہ برطانیہ ءِ مزن اگدہ دار دیوان کن انت، ایشانی تہءَ یک تبکہ ئے اے سوج ءَ دنت کہ ھندوستان تچکءَ برطانیہ ءِ ایڈمنسٹریشن ءَ آرگ بہ بیت بلے دومی تبک ءِ گپّ مننّگ بنت کہ آ اے سلاہ ءَ دیئنت کہ کانود ءِ تہءَ انچیں شِق (آرٹیکل) مان کنگ بہ بیت کہ ھندوستان ءِ اڈمنسٹریشن وڈے نہ وڈے ءَ برطانیہ ءِ دستءِ چیر ءَ بئیت۔
چوشکہ نوکیں معاہدہ ءِ اندر ءَ کمپنی ءَ ھندوستان ءِ تہءَ کار کنگءِ واستہ مُدّت ایر کنگ نہ بیت،گشگ بیت اردیں برطانیہ لوٹ ایت معاہدہ ءَ مہتل کت کنت۔ دومی اے کہ پیسرا کمپنی ءِ ڈائریکٹر 24 بنت نوکیں کانودءّءِ تہءَ اے کم کنگ بنت ءُ 18 کنگ بنت ءُ ایشانی تہءَ 6 ڈائریکٹر ءِ گچینی تاجِ برتانیہ (راج بانُک) ءَ دست ءَ دئیگ بیت۔سئیمی اے کہ سول سروس ءِ درستیں سیٹانی بھر ءُ بانگ چکّاس ءَ چہ کنگ بیت ڈائریکٹر ءِ سفارش ھلاس کنگ بیت ءُ چارمی مزنیں اے فیصلہ زورگ بیت کہ کمپنی ءِ بورڈ آف ڈائریکر برطانیہ ءِ بنجاھی کابینہ ءِ بھر کنگ بیت تاکہ درستیں پیسلہ بنجاھی کابینہ ءِ شور ءُ سلاہاں چہ زورگ بہ بنت ءُ سرکار درستیں کاراں زوت سرپد بہ بیت۔
مغل سلطنت ءِ گّڈّی بادشاہ بہادر شاہ زپر اردیں بیران بیت تہ ھندوستان ءَ تھی سُر ءُ پُرئے بندات بیت ءُ ھمے وھداں مغل سلطنت ءِ گڈّی ھند کہ آھانی کبزہ ءَ بنت، آزات بنت۔ ایشانی تہءَ کرناٹک،میسور ءُ بنگال ھوار انت۔ انگریز ھمے تھی سُرپُر ءَ چہ نپ چِست کنت ءُ ھمے ھندءُ دمگانی زِرانی سرءَ کبزہ کنت۔ ھمے وھد ءُ پاساں برطانیہ ءِ مشینی صنعت باز دیمروئی کنت،آسر اے بیت کہ برطانیہ تھنا ھندوستان ءِ خام مال آں برتانیہ ءَ دیم نہ دنت بلکیں برتانیہ ءِ چیزاں ھندوستان ءَ کاریت ءُ بھا کنگ بندات کنت۔ ھمِدءَ چہ ایسٹ انڈیا کمپنی ءِ سرجمیں کِردار مٹ بوان بیت۔
برتانیہ ھندوسان ءَ کرپاسی پُکّی ءُ دگہ خام مال برتانیہ ءَ دیم دنت ءُ برتانیہ ءِ چیزاں ھندوستان ءَ آران کنت۔ 1850 ءَ برتانیہ ءَ چہ 80 لکّ پاؤنڈے چیز ھندوستان ءَ کئیت،ایشی ءَ پیسر تھنا 4 لکّ ءِ چیز ھندوستان ءَ اتکگ۔ھندوستان ءِ سرءَ برتانیہ ءِ سیاسی چِست ءُ ایر ھژدھمی صدی ءِ میان ءَ بِندات بیت بلے سد سال اوں نہ گوزیت کہ برتانیہ سرجمیں ھندوستان ءَ وتی نوآبادیاتے ءِ سرجمیں دروشمے ءَ دیما کاریت۔
اے جاورانی سرءَ واجہ کارل مارکس چوں اے وڈ نبشتہ کنت ” 1756-1763 ءَ مغل بادشاہ ءِ مرگ ءَ پد اردیں ھندوستان تھی جیڑھانی آماچ بیت تہ برتانیہ اِیدءَ چہ باز نپ چِست کنت۔ ھژدھمی کرن ءَ ھرچ مال ءُ زرّ کہ ھندوستان ءَ چہ برتانیہ ءَ دیم دئیگ بیت،ایشانی تھا کاروبار ھشکیں نامے بیت۔ اے مال ءُ مڈّی ھندوستان ءِ لُٹ ءُ پل ءَ چہ برگ بنت ھمے واستہ ایسٹ انڈیا کمپنی ءِ رنگ ءُ چھر سرجمی ءَ بدل بیت”
بلے انگریز زورگر بازیں سلطنتے وتگڑیں وت واجھی ءِ سرءَ زاھری اُرش نہ کنت۔ سوب اے بیت کہ انگریز اے استانانی مستراں وتی گُلام کنت ءُ ھندوستان ءِ تہءَ راجی جنزءِ ھلاپ ءَ کارمرز کنت۔ایشانی بابت ءَ واجہ کارل مارکس نبشتہ کنت ” اے ریاستانی مستر انگریز سرکار ءِ مستریں وپاداریں گُلام انت،اے ھندوستان ءِ سرءَ برتانیہ ءِ کبزہ گیری ءِ مھکم کنوک انت ءُ اے ھندوستان ءِ دیمروئی ءِ مستریں اڈاند انت”
انگریز ھندوستان ءِ انچو لُٹّ ءُ پل ءَ کن انت،ایشی ءَ چہ پیش ھچ زورگر ءَ کت نہ کتگ، تُری نادر شاہ ابرار ءِ بادشاھی بہ بیت یا اھمد شاہ ابدالی ئے۔ مارکس نبشتہ کنت کہ انگریز سرکار ءَ ھندوستان زرّاں چہ 17 درسد وتی لشکر ءِ سرءَ ھرچ کتگ ءُ 4 درسد وتگڑیں دیمروئی ءِ نام ءَ۔ ایشی ءِ تہءَ ھچ شک نیست کہ چشیں تباھی کہ انگریز ءَ آؤرتگ ایشی ءَ پیش ھندوستان ءِ تھا کسّ ءَ آؤرت نہ کتگ،انگریز ءَ ھندوستان ءِ سرجمیں ڈھانچہ پروشت ءُ پروشءِ آماچ کتگ داں کسانیں وھدے ءَ ایشی ءِ دوبر شر کنگءِ گمان کم انت۔ برتانیہ ءَ آیگ ءَ پد ھندوستان ماں سرجمی ءَ وتی گوست ءُ دوداں بیھال کنگ بوتگ، دیمترءَ واجہ مارکس نبشتہ کنت ” برتانیہ ءَ ھندوستان ءِ کوھنیں ایشائی چاگردءِ ھلاس کنگ ءُ روبرکتی چاگرد ءِ آرگ ءِ بنیات اِیر کتگ۔”ھندوستان ءِ سرءَ انگریز ءَ پیش،مغل،تاتاری ءُ عرب آں داں زمانگاں زورگری کتگ بلے ھندوستان ءَ بِھ ایشانی دود ءُ ربیدگ نہ زُرتگ انت ءُ نئیکہ ھندوستان ءِ مردم ایشانی چاگرد ءَ چہ متاثر بوتگ انت بلے برتانیہ ءِ دود ءُ چاگرد زاھرءَ ھندوستان ءَ چہ مستر بوتگ انت۔ مارکس ایشی ءَ اے وڈءَ گشّینیت کہ ”انگریز ھندوستان ءِ کوچگی صنعت ءُ کوچگانی تھا جمیعت “تپاکی گل“ آں ھلاس کنت ءُ وتی رنگ داتگیں چیز دیما کاریت۔ ایشی ءَ چہ انگریز ھندوستان ءِ چاگردی دودانی ھلاس کنگ ءَ چہ وتا مھکم کنان کنت۔” بزاں ھندی کاروبار ءَ انچیں رنگے ءَ ہلاس کنائنیت ءُ وتی کاروبارءَ دیمءَ کاریت کہ مہلوک بے تْرکءُ توار بیت۔
مارکس نبشتہ کنت کہ اے کاراں چہ انگریز ءَ نپ وَ رسیتگ بلے لھتیں انچیں کار کتگ کہ آھاں انچیں آسر دیمءَ اتکگ کہ انگریز ءَ بزاں وتی پاداں وت تپر جتگ۔ مارکس ءِ ھیال انت انسانی دیمروئی ءَ اوّلی بُنھشت سیاسی تاگتے اڈ دئیگ انت۔ ھندوستان ءِ تھا مھکمیں ءُ نوکیں سیاسی وحدت انگریز ءِ زمانگ ءَ دیما اتکگ،مغل دور ءَ اوں ھندوستان ءَ سیاسی وحدت نسیب نہ بوتگ،ھمدءَ چہ ھندوستان ءِ مردم سیاست نامیں چیزے ءَ گوں آشنا بوان بوتگ انت۔ انگریز ءَ دومی کار اے کتگ کہ ایشاں ریلوے سسٹم ھندوستان ءَ آؤرتگ،ایشی ءَ چہ ھند ءِ مردماں یک جاھے ءَ چہ دومی جاھے روَگ ءِ واستہ آسانی بوتگ ءُ سیاسی وحدت ءَ گیش نپ رستگ۔ سئیمی اے کہ انگریز ءَ ھندوستان ءِ لس مردم ماں وتی لشکر ءَ سپاھی بھرتی کنگ بندات کتگ ایشی ءَ چہ انگریز ءَ وتی نپ چِست کتگ انت بلے لس مردم ءَ اے نپ رستگ کہ اے سپاھی برتانیہ ءَ نوکیں سلاہ ءُ نوکیں ٹریننگ داتگ انت، اے کار ھندوستان ءِ وت واجھی جنزے یک شوکیں درورے بیت ءُ دیما کئیت کہ 1857 ءَ ھمے سپاھی انگریز لشکر ءِ ھلاپ ءَ بغاوت کن انت۔ انگریزے چارمی کار اے بوتگ کہ ایشاں ھالتاک ءُ ریڈیو ءِ وڈیں نوکیں ٹیکنالوجی دیما آؤرتگ،اے ھندوستان ءِ مردمانی واستہ نوکیں چیزے بوتگ،ھندوستان ءِ مردم ھمیدا چہ ماں دگنیا ءَ کنیکٹ بوان بوتگ انت۔ انگریز سرکار ءَ وانگجاہ،آمید گِس ءُ دگہ سرکاری کارگِسانی واستہ بابو ءُ کسانیں نوکرے زلورت کپتگ،اے کارے واستہ انگریز ءَ بمبئی،مدارس ءُ کلکتہ ءَ نوکیں طرزے وانگجاہ جوڈ کنت،ھمے وانگجاھانی بدولت ءَ ھندوستان ءِ ورنا نوکیں علم،ہنر دربران کنت ءُ آزاتی،جمہوریت ءُ اصول پرستی ءُ ھرھما چیزانی باروءَ سرپد بوان بیت کہ آھاں انگریز سرپد انت ءُ وتی چکّاں ھماھاں وانین ایت۔ وانگجاھانی بدولت ءَ ھندوستان ءِ لس مھلوک شھری ھقّانی باروا ھم سرپد بنت۔ھمیدا چہ سما بیت کہ پُورا انگریز چہ انچو مجبور بوتگ کہ وتی زورگری ءِ ھلاسی ءِ ساز ءُ سامان وت مھلوک ءَ داتگ انت۔
مارکس نبشتہ کنت کہ انگریز ءِ مدامی پندل ھمے بوتگ کہ وتی معیشت ءِ بار ءَ ھندوستان ءِ مردمانی سرءَ ایرگیج بہ کنت ءُ ایشاں وامدار ءُ رھن بہ کنت۔ چوشکہ 1705 ءَ ھندوستان 256 لکّ پاؤنڈ ءَ انگریز ءَ وتی وامدار کتگ بلے 1749 ءَ اے وام 340 لکّ پاؤنڈ ءَ برگ بوتگ انت 1850 ءَ 471 لکّ پاؤنڈ ءُ 1858 ءَ 600 لکّ پاؤنڈ بوتگ انت۔ گلامی ءِ زمانگ آں ھندوستان ءِ مالی جاور باز ھراب بوتگ انت،1859 ءَ ھندوستان ءِ مچّی کمائی 2 کروڈ 40 لکّ پاؤنڈ بوتگ ءُ ھرچ 3 کروڈ 70 لکّ پاؤنڈ،بزانکہ ھندوستان ءِ سرءَ سالے یک کروڈ 70 لکّ پاؤنڈ ءِ تاوان بوتگ۔
واجہ مارکس زورگرءِ پالیسی آں سئے بنیات ءَ بھر ءُ بانگ کنت۔ بندات ءَ زورگر،ایردستیں ڈیھ ءِ خام مال (مال ءُ مڈّی) آں وتی کبزہ ءَ کنت،دومی وتی مشین ءِ سرءَ اڈ داتگیں چیزاں ایردستے ءِ گورءَگرانیں نہاداں بھا کنت ءُ سئیمی سرمایہ کاری کنت کہ وت گیشتر نپ چِست بہ کنت ءُ ایردست ءَ وتی وامدار ءُ پدا آئی ءِ مڈّی آں رھن بہ کنت یا آئی ءِ سرءَ سود ایر بہ کنت۔
زورگرءِ پمشکہ وتی مشینی چیزاں ایردستیں ڈیھ ءَ کاریت کہ آئی ءِ سرجمیں دود ءُ چاگرد ءَ مٹ بہ کنت ءُ آئی ءِ سرءَ انچیں گپتمان ایرگیج بہ کنت کہ مدامی آئی ءِ بیپار برجاہ بہ مانیت ءُ زرداری نظام ءِ اندر ءَ آئی ءِ مشینیری گیش نپ بہ یار ایت۔ مرچی ھندوستان ءِ سرءَ ایرگیج کتگیں ھما پالیسیانی سان شرّیں رنگے ءَ گندگ ءَ کاینت،ھندوستان ءِ دوئیں بھر (ھندوستان،پاکستان) ءِ تھا انگریز ءِ پوشاک پہ پھر گُور کنگ بیت،آئی ءِ زبان دوئیں مُلکانی راجی زبان انت ءُ وتی زبان آں چہ گیشتر ارزشت دئیگ بیت۔ اے ھما گپتمان انت کہ آئی ءِ سرءَ کاونٹر نیریٹیو آ پئیم آرگ نہ بوتگ۔
پاکستان ءِ تہ ءَ پنجاب ءِ شھرانی مردم وتی چُکّاں پنجابی سوج نہ دئینت،ربیدگی پوشاک ءُ دود پمشکہ بیھال کتگ انت۔ اے سرپد بنت کہ پنجابی زبان ”پنڈ دا زبان ہے” (کوچگی زبان) انت،شھرانی تھا اّردو ءُ انگریزی گیش ارزشت دئیگ بنت۔ روچے مرچی انگریز ءِ انڈسری ھما پئیم پاکستان ءَ تیل ءُ آئل بوھگ ءَ انت۔ ایشانی پوشاک گیشتر دیمروئی کنگ ءَ انت،گیش زردار بوھگ ءَ انت ءُ پاکستان ءِ مردمانی وتی پجّار ءُ دود چہ ھما زمانگ ءَ چہ بیگواہ انت۔

دلگوش: اے نبشتانک تہنا ھندوستان ءِ سرءَ نبشتہ بیتگ کہ آہیءِ تہ ءَ بلوچستان ءِ بابتہ ھوار نہ اِنت۔